Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

to be very remarkable

  • 1 praepollens

    prae-pollĕo, ēre, v. n., to exceed or surpass in power, to be very powerful, to be very remarkable or distinguished (perh. not ante-Aug.):

    quibus additis praepollebat,

    he had the superiority, Tac. A. 2, 45; 51:

    Phoenices mari praepollebant,

    id. ib. 11, 14:

    puella praepollet pulcritudine,

    App. M. 6, p. 182, 29.—Hence, praepollens, entis, P. a., very powerful, very distinguished:

    gens divitiis praepollens,

    Liv. 1, 57:

    vir, virtute,

    id. 5, 34.— Comp.: vis oculorum praepollentior, Aug. Civ. Dei, 22, 29.‡ * praepondĕrātĭo, ōnis, f. [praepondero], preponderance: praeponderatio, rhopê, Gloss. Lat. Gr.

    Lewis & Short latin dictionary > praepollens

  • 2 praepolleo

    prae-pollĕo, ēre, v. n., to exceed or surpass in power, to be very powerful, to be very remarkable or distinguished (perh. not ante-Aug.):

    quibus additis praepollebat,

    he had the superiority, Tac. A. 2, 45; 51:

    Phoenices mari praepollebant,

    id. ib. 11, 14:

    puella praepollet pulcritudine,

    App. M. 6, p. 182, 29.—Hence, praepollens, entis, P. a., very powerful, very distinguished:

    gens divitiis praepollens,

    Liv. 1, 57:

    vir, virtute,

    id. 5, 34.— Comp.: vis oculorum praepollentior, Aug. Civ. Dei, 22, 29.‡ * praepondĕrātĭo, ōnis, f. [praepondero], preponderance: praeponderatio, rhopê, Gloss. Lat. Gr.

    Lewis & Short latin dictionary > praepolleo

  • 3 praeponderatio

    prae-pollĕo, ēre, v. n., to exceed or surpass in power, to be very powerful, to be very remarkable or distinguished (perh. not ante-Aug.):

    quibus additis praepollebat,

    he had the superiority, Tac. A. 2, 45; 51:

    Phoenices mari praepollebant,

    id. ib. 11, 14:

    puella praepollet pulcritudine,

    App. M. 6, p. 182, 29.—Hence, praepollens, entis, P. a., very powerful, very distinguished:

    gens divitiis praepollens,

    Liv. 1, 57:

    vir, virtute,

    id. 5, 34.— Comp.: vis oculorum praepollentior, Aug. Civ. Dei, 22, 29.‡ * praepondĕrātĭo, ōnis, f. [praepondero], preponderance: praeponderatio, rhopê, Gloss. Lat. Gr.

    Lewis & Short latin dictionary > praeponderatio

  • 4 perinsignis

    pĕr-insignis, e, adj., very remarkable, very conspicuous:

    corporis pravitates,

    Cic. Leg. 1, 19, 51.

    Lewis & Short latin dictionary > perinsignis

  • 5 praeconspicabilis

    prae-conspĭcābĭlis, e, adj. [conspicor], very remarkable, wonderful (eccl. Lat.), Cassiod. in Psa. 96, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > praeconspicabilis

  • 6 praeclarus

    prae-clārus, a, um, adj., very clear, very bright.
    I.
    Lit. (only poet. and very rare):

    lux,

    Lucr. 2, 1032:

    sol,

    id. 5, 120:

    iaspis,

    Juv. 5, 42.—
    II.
    Transf., very beautiful (physically or morally), magnificent, honorable, splendid, noble, remarkable, distinguished, excellent, famous, celebrated (class.):

    vultus,

    Lucr. 4, 1033: urbs situ praeclaro ad aspectum, Cic. Verr. 2, 4, 52, § 117: aries praeclarior, Att. ap. Cic. Div. 1, 22, 44:

    homo praeclarā virtute et formā,

    Plaut. Mil. 4, 2, 51:

    praeclaris operibus laetari,

    Cic. Fam. 1, 7, 7:

    praeclara indoles ad dicendum,

    id. de Or. 1, 29, 131:

    genus dicendi magnificum atque praeclarum,

    id. ib. 2, 21, 82:

    eximia et praeclara,

    id. Off. 1, 20, 67:

    praeclara et magnifica,

    id. Or. 4, 15:

    multi praeclari in philosophiā et nobiles,

    id. de Or. 1, 11, 46:

    gens bello praeclara,

    Verg. A. 8, 480; 12, 347:

    nec quicquam est praeclarius aut praestantius,

    Cic. Fam. 10, 5, 2:

    praeclarissimum facinus,

    Nep. Tim. 1, 5:

    praeclarum est popularem me esse in populi salute,

    Cic. ad Brut. 1, 3, 2 fin.:

    res,

    distinguished wealth, opulence, Hor. S. 2, 5, 46.— Of medicines that operate well, excellent, efficacious, etc.:

    rubrica in medicinā res praeclara habetur,

    Plin. 35, 6, 14, § 33; 20, 7, 26, § 61; 27, 4, 14, § 31; cf.

    usus,

    id. 23, 3, 36, § 73:

    utilitas,

    id. 22, 24, 51, § 110.—Ironically:

    illa praeclara tua patientia famis,

    Cic. Cat. 1, 10, 26; cf.:

    praeclaram populo Romano refers gratiam,

    id. ib. 1, 11, 28.—In a bad sense, noted, notorious:

    sceleribus suis ferox atque praeclarus,

    Sall. J. 14, 21.—
    (β).
    With gen.:

    T. Livius, eloquentiae ac fidei praeclarus in primis,

    Tac. A. 4, 34.—Hence, adv., in two forms, praeclare and praeclariter.
    A. 1.
    Very clearly, very plainly:

    praeclare aliquid explicare,

    Cic. Ac. 1, 9, 33:

    praeclare intellego,

    id. Fam. 13, 7, 1:

    praeclare memini,

    id. ib. 4, 7, 2:

    invenire,

    Plin. Ep. 3, 13, 3:

    praeclare et apposite et facete scribere,

    Gell. 2, 23, 11.—
    2.
    Excellently, admirably, very well:

    praeclare nobiscum actum iri, si, etc.,

    Cic. Verr. 2, 1, 4, § 9; cf.:

    omnino praeclare te habes, cum, etc.,

    id. ib. 2, 2, 61, §

    149: simulacrum praeclare factum e marmore,

    id. ib. 2, 4, 44, §

    96: praeclare facitis, qui, etc.,

    id. Phil. 3, 10, 25:

    praeclare dicere aliquid,

    id. Rosc. Am. 13, 37:

    gerere negotium,

    id. Rosc. Com. 10, 34:

    praeclarissime aliquid facere,

    id. Mil. 35, 96.—Of medicines that operate well, excellently, efficaciously, etc.:

    radix caeliacis praeclare facit,

    Plin. 22, 19, 22, § 48; 26, 15, 90, § 161; 29, 4, 25, § 78;

    32, 4, 14, § 35.—As an expression of assent: pacem vult M. Lepidus: praeclare, si, etc.,

    very good, very well, Cic. Phil. 13, 4, 8 sq. —
    B.
    Form prae-clārĭter, excellently: rebus praeclariter gestis, Quadrig. ap. Non. 516, 12; Enn. ap. Prisc. p. 1010 P. (Enn. p. 180 Vahl.).

    Lewis & Short latin dictionary > praeclarus

  • 7 mediocris

    mĕdĭō̆cris, e (ō usually; rarely ŏ), adj. [medius], in a middle state between too much and too little, middling, moderate, tolerable, ordinary; sometimes also, not remarkable, indifferent, mediocre.
    I.
    In gen. (class.).
    A.
    Lit., of size, quantity, degree, etc., in material things:

    castellum,

    Sall. J. 92, 5:

    spatium,

    Caes. B. G. 5, 43:

    agmen,

    Hirt. B. G. 8, 9:

    intervallum,

    id. B. Alex. 30.—
    B.
    Of mind, character, ability, acts, achievements, etc.:

    C. L. Memmii fuerunt oratores mediocres,

    Cic. Brut. 36, 136:

    L. Cotta in mediocrium oratorum numero,

    id. ib. 36, 137:

    non mediocres viri, sed maximi et docti,

    id. Rep. 3, 11, 19:

    homines,

    id. de Or. 1, 21, 94:

    vir,

    Just. 1, 4, 4:

    poëta,

    Hor. A. P. 372:

    in mediocribus vel studiis vel officiis,

    Cic. Rep. 1, 3, 4:

    amicitia,

    id. Lael. 6, 10:

    malum,

    id. Tusc. 3, 10, 22:

    artes,

    id. de Or. 1, 2, 6:

    eloquentia,

    id. ib. 1, 29, 133:

    ingenium,

    id. ib. 2, 27, 119:

    excusare... mediocris est animi,

    narrow, small, Caes. B. C. 3, 20:

    ut mediocris jacturae te mergat onus,

    Juv. 13, 7.—
    II.
    Esp.
    A.
    Per litoten, with non (haud, nec), not insignificant, not common or trivial:

    Jugurthae non mediocrem animum pollicitando accendebant,

    i. e. ardent, ambitious, Sall. J. 8, 1:

    non mediocris hominis haec sunt officia,

    Ter. Ad. 5, 9, 9:

    haud mediocris hic, ut ego quidem intellego, vir fuit,

    Cic. Rep. 2, 31, 55: nec mediocre [p. 1124] telum ad res gerendas, id. Lael. 17, 61:

    non mediocrem sibi diligentiam adhibendam intellegebat,

    uncommon, extraordinary, Caes. B. G. 3, 20:

    praemium non mediocre,

    Suet. Vesp. 18:

    non mediocris dissensio,

    Quint. 9, 1, 10 et saep.—
    * B.
    With syllaba, common = anceps:

    syllabarum longarum et brevium et mediocrium junctura,

    Gell. 16, 18, 5.—Hence, adv.: mĕdĭō̆crĭter.
    1.
    Moderately, tolerably, ordinarily, not particularly, not very, not remarkably, not much (class.):

    ordo annalium mediocriter nos retinet,

    Cic. Fam. 5, 12, 5:

    corpus mediocriter aegrum,

    id. Tusc. 3, 10, 22.—
    (β).
    By litotes, with haud, ne, non (cf.:

    supra, mediocris, II. A.): flagitium, et damnum haud mediocriter,

    Plaut. Merc. 2, 1, 13:

    non mediocriter,

    in no moderate degree, Caes. B. G. 1, 39:

    reprehensus est non mediocriter,

    i. e. greatly, exceedingly, very much, Quint. 11, 1, 17; so id. 8, 2, 2; 9; 11, 1, 57 al.—
    (γ).
    Very little:

    ne mediocriter quidem disertus,

    not in the least, Cic. de Or. 1, 20, 91.—
    2.
    With moderation, calmly, tranquilly = modice (rare, and perh. only in Cic.):

    quod mihi non mediocriter ferendum videtur,

    Cic. Verr. 2, 3, 41, § 95.— Comp.:

    hoc vellem mediocrius,

    Cic. Att. 1, 20, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > mediocris

  • 8 prae-clārus

        prae-clārus adj.    with comp. and sup, very bright, brilliant: iaspis, Iu.—Very beautiful, magnificent, honorable, splendid, admirable, remarkable, distinguished, excellent, famous: urbs situ praeclaro ad aspectum: opus: interpres iuris: genus dicendi: leges: gens bello praeclara, V.: eloquentiae ac fidei, Ta.: nec quicquam est praeclarius: praeclarissimum factum, N.: res, great wealth, H.: praeclaram populo R. refers gratiam.—Noted, notorious: sceleribus suis ferox atque praeclarus, S.— Plur n. as subst: multa secum praeclara habere, treasures of art.

    Latin-English dictionary > prae-clārus

  • 9 illustris

    illustris ( inl-), e ( nom. sing. masc. illuster. Val. Max. 4, 1, 5; 4, 3, 11), adj. [inlustro], lighted up, clear, bright, light, lustrous (class.; esp. freq. in the trop. signif.).
    I.
    Lit.: ostendebat Carthaginem de excelso et pleno stellarum, illustri et claro quodam loco, Cic. Rep. 6, 11; cf.:

    tum nec nimis illustres nec vehementer obscuros locos haberi oportet,

    Auct. Her. 3, 19, 32:

    locus,

    Cels. 3, 6:

    habitare bonis et illustribus domiciliis,

    Cic. N. D. 2, 37, 95:

    balnearia,

    Col. 1, 6, 2:

    illustris et pellucida stella,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    radii solis,

    Plin. 18, 35, 78, § 344:

    noctes,

    id. 9, 16, 23, § 56:

    caelum,

    Val. Fl. 6, 528.— Comp.:

    ostio et lumine illustriore,

    Varr. R. R. 3, 5, 5; cf.:

    solis candor illustrior est quam ullius ignis,

    Cic. N. D. 2, 15, 40:

    (ventus) tegulas illustriores fecit,

    Plaut. Rud. 1, 1, 6.—
    II.
    Trop.
    A.
    Clear, plain, distinct, evident, manifest (syn. clarus):

    praeter haec, quae testata sunt et illustria, habeo multa occultiora,

    Cic. Fam. 11, 27, 6:

    his rationibus tam certis tamque illustribus, etc.,

    id. Rep. 1, 3; cf.:

    illustribus igitur rebus insistis... a certis et illustrioribus cohibes assensum,

    id. Ac. 2, 29, 94:

    nec vero ita disseram de re tam illustri tamque nota, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 24 Mos.:

    factum illustre notumque omnibus,

    id. Verr. 2, 5, 13, § 34:

    visus insignis et illustris,

    id. N. D. 1, 2, 15 fin.:

    illustris oratio est, si, etc.... est enim haec pars orationis, quae rem constituat paene ante oculos... est plus aliquanto illustre quam illud dilucidum: altero fit, ut intelligamus, altero vero ut videre videamur,

    id. Part. Or. 6, 20:

    si desit illustris explanatio, propositio, etc.,

    Quint. 9, 2, 2:

    instruenda est vita exemplis illustribus,

    Sen. Ep. 83.—
    B.
    Distinguished, respectable, famous, honorable, illustrious (cf.:

    clarus, insignis, spectabilis, nobilissimus, celeber, inclutus): homines illustres honore ac nomine,

    Q. Cic. Petit. Cons. 5, 18:

    illustrium hominum aetates et tempora persequi (shortly after: de clarorum virorum laudibus),

    Cic. Brut. 19, 74:

    illustribus in personis temporibusque,

    id. Rep. 2, 31 fin.:

    orator,

    id. Brut. 32, 122:

    poëtae,

    Quint. 5, 11, 36:

    florens et illustris adulescens,

    Caes. B. G. 7, 32, 4:

    de antiquis illustrissimus quisque pastor erat,

    Varr. R. R. 2, 1, 6:

    philosophorum illustrissimi,

    Gell. 18, 7, 3:

    feminae,

    noble, Suet. Tib. 45; id. Calig. 36:

    cum illustribus provinciarum,

    id. Caes. 48:

    quorundam illustrium exsequiae,

    id. Tib. 32:

    paterfamiliae illustriore loco natus,

    Caes. B. G. 6, 19, 3:

    Themistoclis nomen est quam Solonis illustrius,

    Cic. Off. 1, 22, 75:

    vitae ratio illustrior,

    id. Rep. 3, 3; cf.:

    sunt illustriora quae publice fiunt,

    id. ib. 3, 12:

    haec vides quanto expressiora quantoque illustriora futura sint,

    id. Fam. 1, 7, 9:

    major atque illustrior res,

    more important, more remarkable, Caes. B. G. 7, 3, 2:

    causarum illustrium quascumque defendi nunc conficio orationes,

    Cic. de Sen. 11, 38.—Hence, adv. (acc. to II. A.), clearly, distinctly, perspicuously (very rare; only comp. and sup.):

    illustrius,

    Cic. Fam. 10, 19, 1; id. Dom. 11, 27; Arn. 2, 44:

    illustrissime descripsit,

    Gell. 9, 13, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > illustris

  • 10 inlustris

    illustris ( inl-), e ( nom. sing. masc. illuster. Val. Max. 4, 1, 5; 4, 3, 11), adj. [inlustro], lighted up, clear, bright, light, lustrous (class.; esp. freq. in the trop. signif.).
    I.
    Lit.: ostendebat Carthaginem de excelso et pleno stellarum, illustri et claro quodam loco, Cic. Rep. 6, 11; cf.:

    tum nec nimis illustres nec vehementer obscuros locos haberi oportet,

    Auct. Her. 3, 19, 32:

    locus,

    Cels. 3, 6:

    habitare bonis et illustribus domiciliis,

    Cic. N. D. 2, 37, 95:

    balnearia,

    Col. 1, 6, 2:

    illustris et pellucida stella,

    Cic. Div. 1, 57, 130:

    radii solis,

    Plin. 18, 35, 78, § 344:

    noctes,

    id. 9, 16, 23, § 56:

    caelum,

    Val. Fl. 6, 528.— Comp.:

    ostio et lumine illustriore,

    Varr. R. R. 3, 5, 5; cf.:

    solis candor illustrior est quam ullius ignis,

    Cic. N. D. 2, 15, 40:

    (ventus) tegulas illustriores fecit,

    Plaut. Rud. 1, 1, 6.—
    II.
    Trop.
    A.
    Clear, plain, distinct, evident, manifest (syn. clarus):

    praeter haec, quae testata sunt et illustria, habeo multa occultiora,

    Cic. Fam. 11, 27, 6:

    his rationibus tam certis tamque illustribus, etc.,

    id. Rep. 1, 3; cf.:

    illustribus igitur rebus insistis... a certis et illustrioribus cohibes assensum,

    id. Ac. 2, 29, 94:

    nec vero ita disseram de re tam illustri tamque nota, ut, etc.,

    id. Rep. 1, 24 Mos.:

    factum illustre notumque omnibus,

    id. Verr. 2, 5, 13, § 34:

    visus insignis et illustris,

    id. N. D. 1, 2, 15 fin.:

    illustris oratio est, si, etc.... est enim haec pars orationis, quae rem constituat paene ante oculos... est plus aliquanto illustre quam illud dilucidum: altero fit, ut intelligamus, altero vero ut videre videamur,

    id. Part. Or. 6, 20:

    si desit illustris explanatio, propositio, etc.,

    Quint. 9, 2, 2:

    instruenda est vita exemplis illustribus,

    Sen. Ep. 83.—
    B.
    Distinguished, respectable, famous, honorable, illustrious (cf.:

    clarus, insignis, spectabilis, nobilissimus, celeber, inclutus): homines illustres honore ac nomine,

    Q. Cic. Petit. Cons. 5, 18:

    illustrium hominum aetates et tempora persequi (shortly after: de clarorum virorum laudibus),

    Cic. Brut. 19, 74:

    illustribus in personis temporibusque,

    id. Rep. 2, 31 fin.:

    orator,

    id. Brut. 32, 122:

    poëtae,

    Quint. 5, 11, 36:

    florens et illustris adulescens,

    Caes. B. G. 7, 32, 4:

    de antiquis illustrissimus quisque pastor erat,

    Varr. R. R. 2, 1, 6:

    philosophorum illustrissimi,

    Gell. 18, 7, 3:

    feminae,

    noble, Suet. Tib. 45; id. Calig. 36:

    cum illustribus provinciarum,

    id. Caes. 48:

    quorundam illustrium exsequiae,

    id. Tib. 32:

    paterfamiliae illustriore loco natus,

    Caes. B. G. 6, 19, 3:

    Themistoclis nomen est quam Solonis illustrius,

    Cic. Off. 1, 22, 75:

    vitae ratio illustrior,

    id. Rep. 3, 3; cf.:

    sunt illustriora quae publice fiunt,

    id. ib. 3, 12:

    haec vides quanto expressiora quantoque illustriora futura sint,

    id. Fam. 1, 7, 9:

    major atque illustrior res,

    more important, more remarkable, Caes. B. G. 7, 3, 2:

    causarum illustrium quascumque defendi nunc conficio orationes,

    Cic. de Sen. 11, 38.—Hence, adv. (acc. to II. A.), clearly, distinctly, perspicuously (very rare; only comp. and sup.):

    illustrius,

    Cic. Fam. 10, 19, 1; id. Dom. 11, 27; Arn. 2, 44:

    illustrissime descripsit,

    Gell. 9, 13, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > inlustris

  • 11 monstro

    monstro, āvi, ātum, (archaic mostro; v. Brix ad Plaut. Trin. 2, 2, 61), 1, v. a. [like monstrum, from moneo], to show, point out, to indicate, intimate, inform, advise, teach, instruct, tell any thing (in class. prose very rare, and only in the lit. signif.; in Cic. only a few times; in Cæs. and Sall. not at all; syn.: indico, significo, ostendo, exhibeo).
    I.
    In gen.: qui erranti comiter monstrat viam, Enn. ap. Cic. Off. 1, 16, 51 (Trag. v. 387 Vahl.); cf.: qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, id. ap. Cic. Div. 1, 58, 132 (Trag. v. 358 Vahl.):

    iter,

    Curt. 5, 13, 9:

    palmam,

    Cic. Leg. 1, 1, 2:

    digito,

    Hor. S. 2, 8, 26; Pers. 1, 28:

    monstra quod bibam,

    Plaut. Men. 5, 1, 42; Ter. Ad. 4, 2, 31:

    tu... si quid librari... non intellegent, monstrabis, i. e. dices,

    Cic. Fam. 16, 22, 1:

    res gestae... Quo scribi possent numero, monstravit Homerus,

    Hor. A. P. 73:

    inulas ego primus amaras Monstravi incoquere,

    id. S. 2, 8, 51 sq.:

    monstrate mearum Vidistis si quam hic errantem forte sororum,

    Verg. A. 1, 321:

    cujus prudentia monstrat Summos posse viros... nasci, etc.,

    Juv. 10, 48.— Pass.:

    quod monstror digito praetereuntium,

    Hor. C. 4, 3, 22.— Impers. pass.: si voles advortere animum, comiter monstrabitur, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.).—
    II.
    In partic.
    A.
    To ordain, institute, appoint ( poet.):

    monstratas excitat aras,

    appointed, Verg. G. 4, 549:

    piacula,

    id. A. 4, 636:

    ignis,

    Ov. Tr. 3, 11, 53.—
    B.
    To indict, impeach for a crime, to denounce, accuse, inform against (post-Aug.):

    alii ab amicis monstrabantur,

    were pointed out, informed against, Tac. H. 4, 1:

    Nerone Scribonios fratres... ad exitium,

    id. ib. 4, 41.—
    C.
    To advise a person in any manner, or to do any thing:

    alicui bene,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 25:

    non periclumst ne quid recte monstres,

    id. Ps. 1, 3, 55:

    conferre manum pudor iraque monstrat,

    advise, urge, Verg. A. 9, 44.—Hence, monstrātus, a, um, P. a., conspicuous, distinguished, remarkable (Tacitean):

    et hostibus simul suisque monstrati,

    Tac. G. 31:

    propinquitate Galbae monstratus,

    id. H. 1, 88.

    Lewis & Short latin dictionary > monstro

  • 12 praesto

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praesto

  • 13 praestu

    1.
    praestō (old collat. form praestū, acc. to Curtius Valerianus in Cassiod. p. 2289 P.: qui praestu sunt, Inscr. Carina Via Appia, 1, p. 217. In later time as adj.: prae-stus, a, um:

    bonorum officio praestus fui,

    Inscr. Grut. 669, 4), adv. [dat. from praestus, a sup. form from prae, so that praesto esse alicui = to be or stand in the foremost place for or as respects one], at hand, ready, present, here; usually with esse (very freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    ni tua propitia pax foret praesto,

    Plaut. Trin. 4, 1, 18: sed ubi est frater? Chaer. Praesto adest, Ter. Eun. 5, 8, 20; id. Heaut. 1, 1, 120; so Att. Tr. 498:

    quod adest praesto in primis placet,

    Lucr. 5, 1412; Lact. 3, 7, 10:

    sacrificiis omnibus praesto adesse,

    id. 2, 16, 10;

    more freq., praesto esse: ibi mihi praesto fuit L. Lucilius,

    Cic. Fam. 3, 5, 1:

    togulae lictoribus ad portam praesto fuerunt,

    id. Pis. 23, 55:

    tibi nulla fuit clementia praesto?

    hadst thou no compassion? Cat. 64, 137: praesto esse, to arrive, appear:

    hirundines aestivo tempore praesto sunt,

    Auct. Her. 4, 48, 61.—Without esse ( poet.):

    era, eccum praesto militem,

    Plaut. Mil. 4, 6, 1:

    ipsum adeo praesto video,

    Ter. And. 2, 5, 4; Stat. Th. 6, 643.—
    II.
    In partic: praesto esse or adire
    A.
    To be at hand, to attend or wait upon, to serve, aid:

    ero meo ut omnibus locis sine praesto,

    Plaut. Men. 5, 6, 26:

    jus civile didicit, praesto multis fuit,

    Cic. Mur. 9, 19:

    praesto esse clientem tuum?

    id. Att. 10, 8, 3:

    saluti tuae praesto esse, praesto esse virtutes ut ancillulas,

    id. Fin. 2, 21, 69; id. Fam. 4, 14, 4:

    ut ad omnia, quae tui velint, ita assim praesto, ut, etc.,

    id. ib. 4, 8, 1; id. Att. 4, 12, 1 fin.;

    also with videor,

    id. ib. 4, 12, 1 fin. —With adire:

    pauper erit praesto semper tibi, pauper adibit primus,

    will be at hand, at your service, Tib. 1, 5, 61.—
    B.
    With esse, to present one's self in a hostile manner, to resist, oppose:

    si quis mihi praesto fuerit cum armatis hominibus,

    Cic. Caecin. 30, 87:

    quaestores cum fascibus mihi praesto fuerunt,

    id. Verr. 2, 2, 4, § 11.
    2.
    prae-sto, ĭti (post-class. also praestāvi), ātum or ĭtum, 1, v. n. and a.
    I.
    Neutr., to stand before or in front.
    A.
    Lit.:

    dum primae praestant acies,

    Luc. 4, 30.—
    B.
    Trop., to stand out, be superior, to distinguish one's self, to be excellent, distinguished, admirable; constr. alicui aliquā re, alicui rei, in aliquā re, or absol. (class.):

    cum virtute omnibus praestarent,

    Caes. B. G. 1, 3:

    quantum praestiterint nostri majores prudentiā ceteris gentibus,

    Cic. de Or. 1, 44, 192:

    quā re homines bestiis praestent,

    id. Inv. 1, 4, 5:

    hoc praestat amicitia propinquitati, quod, etc.,

    id. Lael. 5, 19:

    Zeuxin muliebri in corpore pingendo plurimum aliis praestare,

    id. Inv. 2, 1, 1:

    ceteris,

    id. Ac. 1, 4, 16:

    suos inter aequales longe praestitit,

    id. Brut. 64, 230:

    omnes homines, qui sese student praestare ceteris animalibus,

    Sall. C. 1, 1:

    praestare honestam mortem existimans turpi vitae,

    Nep. Chabr. 4, 3:

    quantum ceteris praestet Lucretia,

    Liv. 1, 57, 7:

    cernere, quantum eques Latinus Romano praestet,

    id. 8, 7, 7:

    quantum vel vir viro vel gens genti praestat!

    id. 31, 7, 8:

    genere militum praestare tironibus,

    id. 42, 52, 10:

    tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat,

    Quint. 1, 10, 14:

    qui eloquentiā ceteris praestet,

    id. 2, 3, 5; 2, 16, 17; Curt. 8, 14, 13; Just. 18, 3, 14; 28, 2, 11; 44, 3, 9:

    sacro, quod praestat, peracto,

    Juv. 12, 86:

    probro atque petulantiā maxume praestabant,

    were pre-eminent, distinguished themselves, Sall. C. 37, 5:

    truculentiā caeli praestat Germania,

    Tac. A. 2, 24:

    cur alias aliis praestare videmus Pondere res rebus?

    Lucr. 1, 358.—
    2.
    Praestat, with a subjectclause, it is preferable or better:

    nimio impendiosum praestat te, quam ingratum dicier,

    it is much better, Plaut. Bacch. 3, 2, 12:

    mori milies praestitit, quam haec pati,

    it was better, Cic. Att. 14, 9, 2:

    praestare dicunt, Gallorum quam Romanorum imperia perferre,

    it is better, Caes. B. G. 1, 17:

    motos praestat componere fluctus,

    Verg. A. 1, 135; 3, 429; 6, 39.
    II.
    Act.
    A.
    To surpass, outstrip, exceed, [p. 1431] excel (not in Cic. or Cæs.; constr. usually aliquem aliquā re): qui primus in alterutrā re praestet alios, Varr. ap. Non. 502, 23; Varr. R. R. 2, 2, 10; 3, 1, 3:

    quantum Galli virtute ceteros mortales praestarent,

    Liv. 5, 36, 4:

    qui belli gloriā Gallos omnes Belgasque praestabant,

    Hirt. B. G. 8, 6:

    praestate virtute peditem, ut honore atque ordine praestatis,

    Liv. 3, 61, 7:

    ut vetustate et gradu honoris nos praestent,

    id. 7, 30, 4; 34, 34, 14; 37, 30, 2:

    praestat ingenio alius alium,

    Quint. 1, 1, 3; Val. Max. 3, 2, 21; 3, 2, ext. 7;

    7, 2, 17: honore ceteros,

    Nep. Att. 18, 5; 3, 3; id. Reg. 3, 5:

    imperatores prudentiā,

    id. Hann. 1, 1:

    eloquentiā omnes eo tempore,

    id. Epam. 6, 1.—Only aliquem, Stat. Th. 4, 838.—
    B.
    To become surety for, to answer or vouch for, to warrant, be responsible for, to take upon one's self, etc. (class.):

    ut omnes ministros imperii tui rei publicae praestare videare,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 3:

    quem tamen ego praestare non poteram,

    id. Att. 6, 3, 5:

    quanto magis arduum est alios praestare quam se, tanto laudabilius,

    Plin. Pan. 83:

    communem incertumque casum neque vitare quisquam nostrum, nec praestare ullo pacto potest,

    Cic. Fam. 5, 17, 3: simus eā mente ut nihil in vitā nobis praestandum praeter culpam putemus, that we need only answer for guilt, i. e. keep ourselves clear of guilt, id. ib. 6, 1, 4:

    impetus populi praestare nemo potest,

    no one can be held to answer for the outbreaks of the people, id. de Or. 2, 28, 124:

    periculum judicii,

    id. Mur. 2, 3:

    damnum alicui,

    id. Off. 3, 16:

    invidiam,

    id. Sest. 28, 61:

    nihil,

    to be responsible for nothing, id. Q. Fr. 3, 1, 3; cf. in pass.:

    cum id, quod ab homine non potuerit praestari, evenerit,

    what none could vouch for that it would not happen, id. Tusc. 3, 16, 34. —With ab aliquā re:

    ego tibi a vi praestare nihil possum,

    Cic. Fam. 1, 4, 3.—With de:

    quod de te sperare, de me praestare possum,

    Cic. Fam. 4, 15, 2.—With an objectclause:

    quis potest praestare, semper sapientem beatum fore, cum, etc.?

    Cic. Tusc. 5, 10, 29; cf.:

    (praedones) nullos fore, quis praestare poterat?

    id. Fl. 12, 28:

    meliorem praesto magistro Discipulum,

    Juv. 14, 212.—With ut:

    illius lacrimae praestant ut veniam culpae non abnuat Osiris,

    Juv. 6, 539.—
    C.
    In gen., to fulfil, discharge, maintain, perform, execute:

    arbitramur nos ea praestitisse, quae ratio et doctrina praescripserit,

    Cic. N. D. 1, 3, 7:

    ultima exspectato, quae ego tibi et jucunda et honesta praestabo,

    id. Fam. 7, 17, 2:

    suum munus,

    id. de Or. 2, 9, 38:

    hospitii et amicitiae jus officiumque,

    id. Fam. 14, 4, 2:

    ne quem ejus paeniteret, praestiti,

    I took care, exerted myself, Liv. 30, 30; Ov. Tr. 5, 14, 19:

    quamcumque ei fidem dederis, ego praestabo,

    I will fulfil, keep the promise, Cic. Fam. 5, 11, 2:

    fidem alicui,

    Liv. 30, 15:

    pacem cum iis populus Romanus non ab se tantum, sed ab rege etiam Masinissa praestitit,

    maintained, id. 40, 34:

    tributa,

    to pay, Juv. 3, 188:

    annua,

    id. 6, 480:

    triplicem usuram,

    id. 9, 7.— Pass.:

    promissum id benignius est ab rege quam praestitum,

    Liv. 43, 18, 11:

    mea tibi tamen benevolentia fidesque praestabitur,

    Cic. Fam. 12, 2, 3; so,

    quibus (victoribus) senatūs fides praestabitur,

    id. Phil. 14, 11, 30:

    virtus vetat spectare fortunam dum praestetur fides,

    id. Div. 2, 37, 79:

    ni praestaretur fides publica,

    Liv. 2, 28, 7.—
    2.
    In partic.
    a.
    To keep, preserve, maintain, retain:

    pueri, quibus videmur praestare rem publicam debuisse,

    Cic. Att. 10, 4, 5; Ov. M. 11, 748:

    omnes socios salvos praestare poteramus,

    Cic. Imp. Pomp. 18, 55:

    mors omnia praestat Vitalem praeter sensum calidumque vaporem,

    Lucr. 3, 214. —
    b.
    To show, exhibit, to prove, evince, manifest:

    Pomptinius praestat tibi memoriam benevolentiamque, quam debet,

    Cic. Fam. 3, 10, 3:

    neque hercule in iis ipsis rebus eam voluntatem, quam exspectaram, praestiterunt,

    id. ib. 1, 9, 5:

    virtutem,

    Caes. B. G. 2, 27:

    benevolentiam,

    Cic. Att. 11, 1, 1:

    consilium suum fidemque,

    id. de Or. 3, 33, 134. —With se, to show, prove, or behave one's self as: praesta te eum, qui, etc., show thyself such, as, etc., Cic. Fam. 1, 6, 2:

    se incolumem,

    Lucr. 3, 220:

    se invictum,

    Ov. Tr. 4, 10, 104:

    teque praesta constanter ad omne Indeclinatae munus amicitiae,

    show thyself constant, id. ib. 4, 5, 23:

    Victoria nunc quoque se praestet,

    show itself, id. ib. 2, 169: sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae formulam praestare nos possumus, prove ourselves innocent even according to that rule, Sen. Ira, 2, 28, 1:

    juris periti consultatoribus se praestabant,

    showed themselves accessible, Dig. 1, 2, 2.— Poet.:

    vel magnum praestet Achillem,

    should show, prove, approve himself a great Achilles, Verg. A. 11, 438.—
    c.
    To show, exhibit, manifest:

    honorem debitum patri,

    Cic. Phil. 9, 5, 12:

    fratri pietatem,

    id. Brut. 33, 126:

    virtutem et diligentiam alicui,

    id. Fam. 14, 3, 2:

    frequentiam et officium alicui honores petenti,

    Hirt. B. G. 8, 50:

    obsequium,

    Sen. Q. N. 2, 59, 8:

    sedulitatem alicui rei,

    to apply, Plin. Ep. 3, 18, 6.—
    d.
    To give, offer, furnish, present, expose:

    alicui certam summam pecuniae,

    Suet. Dom. 9: cervicem, Sen. ap. Diom. p. 362 P.:

    caput fulminibus,

    to expose, Luc. 5, 770:

    Hiberus praestat nomen terris,

    id. 4, 23:

    anser praestat ex se pullos atque plumam,

    Col. 8, 13:

    cum senatui sententiam praestaret,

    gave his vote, Cic. Pis. 32, 80:

    terga hosti,

    to turn one's back to the enemy, to flee, Tac. Agr. 37:

    voluptatem perpetuam sapienti,

    to assume, Cic. Fin. 2, 27, 89.— Pass.:

    pueri, quibus id (biduum) praestabatur,

    was devoted, Quint. 1, prooem. § 7; cf.:

    corpus, cui omnia olim tamquam servo praestabantur, nunc tamquam domino parantur,

    Sen. Ep. 90, 19.—Hence, praestans, antis, P. a., pre-eminent, superior, excellent, distinguished, extraordinary.
    A.
    In gen. (class.).
    1.
    Of persons:

    omnibus praestans et ingenio et diligentiā,

    far surpassing all, Cic. Tusc. 1, 10, 22:

    usu et sapientiā praestantes,

    noted for their experience and wisdom, Nep. Timoth. 3, 2.— Comp.:

    virginibus praestantior omnibus Herse,

    superior to all, Ov. M. 2, 724.— Sup.:

    in illis artibus praestantissimus,

    Cic. de Or. 1, 50, 217:

    praestantissimi studio atque doctrinā,

    id. Ac. 1, 4, 17.—With gen.:

    o praestans animi juvenis,

    distinguished for courage, Verg. A. 12, 19:

    belli,

    Sil. 5, 92:

    armorum,

    Stat. Th. 1, 605:

    praestantissimus sapientiae,

    Tac. A. 6, 6.— Poet., with objectclause:

    quo non praestantior alter Aere ciere viros,

    whom no other excelled in rousing the men, Verg. A. 6, 164.—
    2.
    Of things, pre-eminent, excellent, remarkable, extraordinary, distinguished:

    praestanti corpore Nymphae,

    Verg. A. 1, 71:

    praestanti corpore tauri,

    id. G. 4, 550:

    formā,

    id. A. 7, 483:

    naturā excellens atque praestans,

    Cic. N. D. 1, 20, 56:

    qui a te tractatus est praestanti et singulari fide,

    id. Fam. 3, 10, 3:

    praestans prudentiā in omnibus,

    Nep. Alc. 5, 1; Cic. Tusc. 5, 13, 38:

    quid praestantius mihi potuit accidere?

    id. Vatin. 3, 8.—
    B.
    In partic.
    1.
    Efficacious:

    medicina,

    Plin. 13, 24, 47, § 130:

    usus praestantior,

    id. 18, 13, 34, § 126:

    calamus praestantior odore,

    id. 12, 22, 48, § 105:

    sucus sapore praestantissimus,

    id. 15, 1, 2, § 5:

    praestantissima auxilia,

    id. 27, 13, 120, § 146.—
    2.
    Sup.:

    Praestantissimus,

    a title of the later emperors, Nazar. 26; Tert. Cor. Mil. 1.— Hence, adv.: praestanter, excellently, admirably (post-Aug.); sup.:

    praestantissime,

    Plin. 28, 12, 50, § 186.

    Lewis & Short latin dictionary > praestu

  • 14 rariter

    rārus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root rah-, to abandon], having wide interstices between its parts, of a loose texture, not thick or dense, thin (opp. densus; freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    denseri poterunt ignes, rarique relinqui,

    Lucr. 1, 656; cf.:

    (terra) Rara sit an supra morem si densa requiras... Densa magis Cereri, rarissima quaeque Lyaeo,

    Verg. G. 2, 227 sq.; 1, 419:

    textura,

    Lucr. 4, 196; cf.

    retia,

    Verg. A. 4, 131; Hor. Epod. 2, 33:

    tunica,

    Ov. Am. 1, 5, 13; and:

    cribrum,

    id. M. 12, 437:

    rariores silvae,

    the thinner, clearer parts of the forest, Tac. Agr. 37:

    seges,

    Col. 2, 9, 6:

    corpus (opp. solidae res),

    Lucr. 1, 347; 2, 860; 6, 631 al.:

    aër,

    id. 2, 107; cf. in the comp., id. 6, 1024:

    manus,

    i.e. with the fingers spread apart, Quint. 11, 3, 103:

    raraque non fracto vestigia pulvere pendent,

    i.e. scarcely visible, Stat. Th. 6, 640.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of things which stand apart from each other, far apart, here and there, scattered, thin, scanty ( = disjectus;

    opp. densus, confertus): cum raris disjectisque ex aedificiis pabulum conquireretur,

    Hirt. B. G. 8, 10; cf.:

    vides habitari in terrā raris et angustis in locis,

    scattered, Cic. Rep. 6, 19, 20:

    apparent rari nantes,

    Verg. A. 1, 118:

    foramina,

    Lucr. 5, 457:

    bacae expanduntur rarae,

    Plin. 17, 10, 11, § 60:

    frutices in vertice,

    Ov. H. 10, 25:

    coma,

    id. Am. 1, 8, 111; cf. capillus. Suet. Calig. 50:

    racemi,

    Verg. E. 5, 7:

    umbra,

    id. ib. 7, 46:

    arbores,

    Nep. Milt. 5, 3:

    tela,

    Ov. M. 12, 600 et saep. — Poet.:

    manat rara meas lacrima per genas,

    drop by drop, Hor. C. 4, 1, 34. —
    2.
    In partic., in military lang., far apart, here and there, scattered about, dispersed, straggling, single (opp. confertus). accedebat huc, ut numquam conferti, sed rari magnisque intervallis proeliarentur, Caes. B. G. 5, 16; cf.:

    rari in confertos illati,

    Liv. 23, 27:

    ipsi ex silvis rari propugnabant,

    Caes. B. G. 5, 9; 5, 17; 7, 45; 7, 80; id. B. C. 1, 27 fin.:

    Samnites raris ordinibus constiterant,

    Liv. 9, 27; Curt. 4, 14, 14:

    rara est acies,

    Verg. A. 9, 508:

    rarior acies,

    Tac. H. 3, 25; Front. Strat. 3, 10, 4:

    rarior acies,

    Curt. 4, 15, 20: ut ordines suos non magnopere servarent. [p. 1525] rari dispersique pugnarent, Caes. B. C. 1, 44; cf. Tac. Agr. 37 fin.; Front. Strat. 1, 5, 23.—
    B.
    Of any thing found in small numbers or which seldom takes place, few, rare (cf. paucus):

    in omni arte... ut in ipsă virtute, optimum quidque rarissimum,

    Cic. Fin. 2, 25, 81; cf.:

    rarum genus (amicorum) et quidem omnia praeclara rara,

    id. Lael. 21, 79:

    raris ac prope nullis portibus,

    Caes. B. G. 3, 12 fin.; cf.:

    etiamsi rarus ejus rei, nonnullus tamen usus,

    Quint. 8, 6, 30:

    rarus enim est animus ad ea defendenda,

    Sall. H. 3, 61, 7 Dietsch:

    Idem rarum est, non sine usu tamen,

    Quint. 5, 11, 42:

    rari domos, plurimi amicorum tecta... petivere,

    Tac. H. 1, 79 fin.:

    Oceanus raris ab orbe nostro navibus aditur,

    id. G. 2:

    aliquod solitarium aut rarum,

    Cic. Inv. 1, 44, 83:

    ut anteponantur rara vulgaribus,

    id. Top. 18, 69:

    litterae,

    Liv. 6, 1; cf. id. 7, 3:

    rara hostium apparebant arma,

    id. 2, 50:

    lites,

    Quint. 7, 1, 43:

    infelicitas,

    id. 11, 2, 49:

    quae (littera) est apud nos rarissima in clausulis,

    id. 12, 10, 31:

    quod est magis rarum,

    id. 9, 2, 73:

    ex maxime raro genere hominum,

    Cic. Lael. 17, 64; cf. Quint. 7, 3, 25:

    raris vocibus hisco,

    Verg. A. 3, 314:

    rara per ignotos errent animalia montes,

    id. E. 6, 40:

    audiet pugnas vitio parentum Rara juventus,

    Hor. C. 1, 2, 24. —Rarum est, with ut:

    rarum est, ut, etc.,

    Quint. 3, 10, 3; 6, 3, 38; 10, 7, 24:

    rarum dictu, esse aliquid, cui prosit neglegentia,

    Plin. 18, 16, 39, § 140.—
    b.
    Mostly poet. and in post-Aug. prose for the adv. raro, seldom, rarely:

    nec Iliacos coetus nisi rarus adibat,

    Ov. M. 11, 766; cf.:

    rarus, qui tam procul a portu recessisset, reperiebatur,

    Quint. 12, prooem. § 3; so,

    rarus fuit, qui, etc.,

    id. 6, 2, 3:

    antiquis scriptoribus rarus obtrectator,

    Tac. A. 4, 33; Sall. H. Fragm. 3, 22, p. 233 Gerl.:

    Caesar rarus egressu,

    Tac. A. 15, 53; cf.:

    leones rari in potu,

    Plin. 8, 16, 18, § 46:

    (calculus) rarus inventu,

    id. 28, 15, 61, § 217; cf.:

    helxine rara visu est,

    id. 21, 16, 56, § 96:

    Homerus alias circa picturas pigmentaque rarus,

    i. e. rarely speaks of them, id. 33, 7, 38, § 115 —
    2.
    Poet., in partic., uncommon of its kind, scarce, rare, extraordinary, remarkable:

    rara puella fuit,

    Prop. 1, 17, 16; so,

    Cynthia,

    id. 1, 8, 42:

    ministra deae,

    id. 4 (5), 11, 52; cf.:

    rara quidem facie, sed rarior arte canendi,

    Ov. M. 14, 337:

    facies,

    id. H. 17, 93 Ruhnk.:

    vestis,

    Cat. 69, 3:

    avis (sc. pavo),

    Hor. S. 2, 2, 26:

    fides,

    id. C. 1, 35, 21:

    artis opus rarae,

    Tib. 3, 4, 37:

    patulis rarissima ramis,

    Ov. M. 7, 622:

    rarissima turba,

    id. A. A. 2, 281:

    rarissimi ingenii homo,

    Sen. Contr. 28:

    conjux rarissima,

    Stat. S. 5, 1, 11.— Hence, adv., usually raro (class.), but sometimes rare (ante - class. and postAug.), rarenter (ante- and post - class.), or rariter (late Lat.).
    A.
    Form rārō:

    raro nimium dabat quod biberem,

    Plaut. Cist. 1, 1, 20:

    potavi, edi, donavi, et enim id raro,

    id. Bacch. 4, 10, 6:

    si id, quod raro fit, fieri omnino negetur,

    Cic. Inv. 1, 43, 80:

    evenire insolenter et raro (opp. vulgo),

    id. ib. 1, 28, 43:

    vinum aegrotis prodest raro, nocet saepissime,

    id. N. D. 3, 27, 69; id. de Or. 3, 52, 101; cf. id. Or. 24, 80:

    sed tamen raro habet in oratione poeticum aliquod verbum dignitatem,

    id. de Or. 3, 38, 153:

    raro antecedentem scelestum Deseruit poena,

    Hor. C. 3, 2, 31: admodum raro, Cic. Fat. Fragm. ap. Macr. S. 2, 12;

    for which we find raro admodum,

    Quint. 11, 1, 14; Plin. 2, 50, 51, § 135:

    raro umquam,

    Quint. 4, 1, 4; 5, 7, 22; Plin. 22, 22, 46, § 93:

    ita raro,

    Cic. Rosc. Am. 13, 37:

    sic raro,

    Hor. S. 2, 3, 1:

    tam raro,

    Ov. M. 13, 117:

    quam raro,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 25:

    perquam raro,

    Plin. 37, 4, 15, § 55.— Comp.:

    quod si rarius fiet, quam tu exspectabis,

    Cic. Fam. 1, 7, 1.— Sup.:

    istud rarissime accidere,

    Col. 5, 5, 7:

    non affari nisi rarissime,

    Suet. Claud. 3.—
    B.
    Form rārē (acc. to I.), far apart, thinly, sparsely, here and there:

    nisi rare conseritur, vanam et minutam spicam facit,

    Col. 2, 9, 5:

    tenui vimine rarius contextus saccus,

    id. 9, 15, 12.—
    2.
    (Acc. to II. B.) Of time, seldom, rarely:

    vero rare capitur (piscis),

    Plaut. Rud. 4, 3, 56.—
    C.
    Form rārenter, seldom, rarely:

    dato rarenter bibere,

    Cato, R. R. 103; so, rarenter, Liv. And., Enn., Caecil., Nov., Trab., Pompon. ap. Non. 515, 23 sq.; 164, 25 sq.; App. Flor. 3, p. 357, 22. —
    D.
    Form rārĭter (very rare): quidquid fit rariter, magis delectat, Schol. Juv. 11, 208.

    Lewis & Short latin dictionary > rariter

  • 15 rarus

    rārus, a, um, adj. [etym. dub.; cf. Sanscr. root rah-, to abandon], having wide interstices between its parts, of a loose texture, not thick or dense, thin (opp. densus; freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    denseri poterunt ignes, rarique relinqui,

    Lucr. 1, 656; cf.:

    (terra) Rara sit an supra morem si densa requiras... Densa magis Cereri, rarissima quaeque Lyaeo,

    Verg. G. 2, 227 sq.; 1, 419:

    textura,

    Lucr. 4, 196; cf.

    retia,

    Verg. A. 4, 131; Hor. Epod. 2, 33:

    tunica,

    Ov. Am. 1, 5, 13; and:

    cribrum,

    id. M. 12, 437:

    rariores silvae,

    the thinner, clearer parts of the forest, Tac. Agr. 37:

    seges,

    Col. 2, 9, 6:

    corpus (opp. solidae res),

    Lucr. 1, 347; 2, 860; 6, 631 al.:

    aër,

    id. 2, 107; cf. in the comp., id. 6, 1024:

    manus,

    i.e. with the fingers spread apart, Quint. 11, 3, 103:

    raraque non fracto vestigia pulvere pendent,

    i.e. scarcely visible, Stat. Th. 6, 640.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of things which stand apart from each other, far apart, here and there, scattered, thin, scanty ( = disjectus;

    opp. densus, confertus): cum raris disjectisque ex aedificiis pabulum conquireretur,

    Hirt. B. G. 8, 10; cf.:

    vides habitari in terrā raris et angustis in locis,

    scattered, Cic. Rep. 6, 19, 20:

    apparent rari nantes,

    Verg. A. 1, 118:

    foramina,

    Lucr. 5, 457:

    bacae expanduntur rarae,

    Plin. 17, 10, 11, § 60:

    frutices in vertice,

    Ov. H. 10, 25:

    coma,

    id. Am. 1, 8, 111; cf. capillus. Suet. Calig. 50:

    racemi,

    Verg. E. 5, 7:

    umbra,

    id. ib. 7, 46:

    arbores,

    Nep. Milt. 5, 3:

    tela,

    Ov. M. 12, 600 et saep. — Poet.:

    manat rara meas lacrima per genas,

    drop by drop, Hor. C. 4, 1, 34. —
    2.
    In partic., in military lang., far apart, here and there, scattered about, dispersed, straggling, single (opp. confertus). accedebat huc, ut numquam conferti, sed rari magnisque intervallis proeliarentur, Caes. B. G. 5, 16; cf.:

    rari in confertos illati,

    Liv. 23, 27:

    ipsi ex silvis rari propugnabant,

    Caes. B. G. 5, 9; 5, 17; 7, 45; 7, 80; id. B. C. 1, 27 fin.:

    Samnites raris ordinibus constiterant,

    Liv. 9, 27; Curt. 4, 14, 14:

    rara est acies,

    Verg. A. 9, 508:

    rarior acies,

    Tac. H. 3, 25; Front. Strat. 3, 10, 4:

    rarior acies,

    Curt. 4, 15, 20: ut ordines suos non magnopere servarent. [p. 1525] rari dispersique pugnarent, Caes. B. C. 1, 44; cf. Tac. Agr. 37 fin.; Front. Strat. 1, 5, 23.—
    B.
    Of any thing found in small numbers or which seldom takes place, few, rare (cf. paucus):

    in omni arte... ut in ipsă virtute, optimum quidque rarissimum,

    Cic. Fin. 2, 25, 81; cf.:

    rarum genus (amicorum) et quidem omnia praeclara rara,

    id. Lael. 21, 79:

    raris ac prope nullis portibus,

    Caes. B. G. 3, 12 fin.; cf.:

    etiamsi rarus ejus rei, nonnullus tamen usus,

    Quint. 8, 6, 30:

    rarus enim est animus ad ea defendenda,

    Sall. H. 3, 61, 7 Dietsch:

    Idem rarum est, non sine usu tamen,

    Quint. 5, 11, 42:

    rari domos, plurimi amicorum tecta... petivere,

    Tac. H. 1, 79 fin.:

    Oceanus raris ab orbe nostro navibus aditur,

    id. G. 2:

    aliquod solitarium aut rarum,

    Cic. Inv. 1, 44, 83:

    ut anteponantur rara vulgaribus,

    id. Top. 18, 69:

    litterae,

    Liv. 6, 1; cf. id. 7, 3:

    rara hostium apparebant arma,

    id. 2, 50:

    lites,

    Quint. 7, 1, 43:

    infelicitas,

    id. 11, 2, 49:

    quae (littera) est apud nos rarissima in clausulis,

    id. 12, 10, 31:

    quod est magis rarum,

    id. 9, 2, 73:

    ex maxime raro genere hominum,

    Cic. Lael. 17, 64; cf. Quint. 7, 3, 25:

    raris vocibus hisco,

    Verg. A. 3, 314:

    rara per ignotos errent animalia montes,

    id. E. 6, 40:

    audiet pugnas vitio parentum Rara juventus,

    Hor. C. 1, 2, 24. —Rarum est, with ut:

    rarum est, ut, etc.,

    Quint. 3, 10, 3; 6, 3, 38; 10, 7, 24:

    rarum dictu, esse aliquid, cui prosit neglegentia,

    Plin. 18, 16, 39, § 140.—
    b.
    Mostly poet. and in post-Aug. prose for the adv. raro, seldom, rarely:

    nec Iliacos coetus nisi rarus adibat,

    Ov. M. 11, 766; cf.:

    rarus, qui tam procul a portu recessisset, reperiebatur,

    Quint. 12, prooem. § 3; so,

    rarus fuit, qui, etc.,

    id. 6, 2, 3:

    antiquis scriptoribus rarus obtrectator,

    Tac. A. 4, 33; Sall. H. Fragm. 3, 22, p. 233 Gerl.:

    Caesar rarus egressu,

    Tac. A. 15, 53; cf.:

    leones rari in potu,

    Plin. 8, 16, 18, § 46:

    (calculus) rarus inventu,

    id. 28, 15, 61, § 217; cf.:

    helxine rara visu est,

    id. 21, 16, 56, § 96:

    Homerus alias circa picturas pigmentaque rarus,

    i. e. rarely speaks of them, id. 33, 7, 38, § 115 —
    2.
    Poet., in partic., uncommon of its kind, scarce, rare, extraordinary, remarkable:

    rara puella fuit,

    Prop. 1, 17, 16; so,

    Cynthia,

    id. 1, 8, 42:

    ministra deae,

    id. 4 (5), 11, 52; cf.:

    rara quidem facie, sed rarior arte canendi,

    Ov. M. 14, 337:

    facies,

    id. H. 17, 93 Ruhnk.:

    vestis,

    Cat. 69, 3:

    avis (sc. pavo),

    Hor. S. 2, 2, 26:

    fides,

    id. C. 1, 35, 21:

    artis opus rarae,

    Tib. 3, 4, 37:

    patulis rarissima ramis,

    Ov. M. 7, 622:

    rarissima turba,

    id. A. A. 2, 281:

    rarissimi ingenii homo,

    Sen. Contr. 28:

    conjux rarissima,

    Stat. S. 5, 1, 11.— Hence, adv., usually raro (class.), but sometimes rare (ante - class. and postAug.), rarenter (ante- and post - class.), or rariter (late Lat.).
    A.
    Form rārō:

    raro nimium dabat quod biberem,

    Plaut. Cist. 1, 1, 20:

    potavi, edi, donavi, et enim id raro,

    id. Bacch. 4, 10, 6:

    si id, quod raro fit, fieri omnino negetur,

    Cic. Inv. 1, 43, 80:

    evenire insolenter et raro (opp. vulgo),

    id. ib. 1, 28, 43:

    vinum aegrotis prodest raro, nocet saepissime,

    id. N. D. 3, 27, 69; id. de Or. 3, 52, 101; cf. id. Or. 24, 80:

    sed tamen raro habet in oratione poeticum aliquod verbum dignitatem,

    id. de Or. 3, 38, 153:

    raro antecedentem scelestum Deseruit poena,

    Hor. C. 3, 2, 31: admodum raro, Cic. Fat. Fragm. ap. Macr. S. 2, 12;

    for which we find raro admodum,

    Quint. 11, 1, 14; Plin. 2, 50, 51, § 135:

    raro umquam,

    Quint. 4, 1, 4; 5, 7, 22; Plin. 22, 22, 46, § 93:

    ita raro,

    Cic. Rosc. Am. 13, 37:

    sic raro,

    Hor. S. 2, 3, 1:

    tam raro,

    Ov. M. 13, 117:

    quam raro,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 25:

    perquam raro,

    Plin. 37, 4, 15, § 55.— Comp.:

    quod si rarius fiet, quam tu exspectabis,

    Cic. Fam. 1, 7, 1.— Sup.:

    istud rarissime accidere,

    Col. 5, 5, 7:

    non affari nisi rarissime,

    Suet. Claud. 3.—
    B.
    Form rārē (acc. to I.), far apart, thinly, sparsely, here and there:

    nisi rare conseritur, vanam et minutam spicam facit,

    Col. 2, 9, 5:

    tenui vimine rarius contextus saccus,

    id. 9, 15, 12.—
    2.
    (Acc. to II. B.) Of time, seldom, rarely:

    vero rare capitur (piscis),

    Plaut. Rud. 4, 3, 56.—
    C.
    Form rārenter, seldom, rarely:

    dato rarenter bibere,

    Cato, R. R. 103; so, rarenter, Liv. And., Enn., Caecil., Nov., Trab., Pompon. ap. Non. 515, 23 sq.; 164, 25 sq.; App. Flor. 3, p. 357, 22. —
    D.
    Form rārĭter (very rare): quidquid fit rariter, magis delectat, Schol. Juv. 11, 208.

    Lewis & Short latin dictionary > rarus

  • 16 Regii

    rēgĭus, a, um, adj. [rex], of or belonging to a king, kingly, royal, regal.
    I.
    Lit.:

    cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,

    Cic. Rep. 1, 33, 50:

    potestas,

    id. ib. 2, 9, 15; 2, 23, 43;

    2, 32, 56: nomen,

    id. ib. 2, 23, 43;

    2, 28, 51: civitas,

    id. ib. 2, 29, 52:

    insignia,

    id. ib. 2, 17, 31:

    ornatus,

    id. ib. 2, 21, 38; id. Tusc. 1, 48, 116:

    apparatus,

    id. Rep. 6, 10, 10:

    exercitus,

    Caes. B. C. 3, 104:

    praefectus,

    id. ib. 3, 104 et saep.: anni, i. e. the reign of the kings (at Rome), Cic. Rep. 2, 15, 29; 2, 30, 53:

    auctio,

    i. e. of royal property, Plin. 29, 4, 30, § 96:

    ales,

    i. e. the eagle, Ov. M. 4, 362:

    genus imperii proximum similitudini regiae,

    very much resembling regal power, Cic. Rep. 2, 32, 56:

    bellum,

    with a king, id. Imp. Pomp. 17, 50:

    regios nutus tueri,

    purposes, id. Fam 12, 1, 1:

    regia, crede mihi, res est succurrere lapsis,

    befitting kings, Ov. P. 2, 9, 11; cf.:

    regia res scelus est,

    id. F. 6, 595:

    sponsus,

    Hor. C. 3, 2, 10:

    genus,

    id. ib. 2, 4, 15:

    sanguis,

    id. ib. 3, 27, 65:

    stirps,

    Curt. 6, 2, 8:

    virgo,

    princess, Ov. M. 2, 570; 13, 523:

    puer,

    Verg. A. 1, 677:

    conjux,

    id. ib. 2, 783:

    parens,

    Ov. M. 13, 484:

    legatio,

    Liv. 35, 32:

    imperium,

    Sen. Med. 189:

    cohors,

    Curt. 10, 7, 16:

    interitus regii,

    Val. Max. 1, 8, 11: superbum [p. 1551] istud et regium, nisi, etc., Plin. Pan. 7, 6.—Hence, esp.:

    lex regia,

    a law investing the emperor with all the power and authority of the Roman people, Just. Inst. 1, 2, 6 Sandars ad loc.—As subst.
    A.
    Rē-gĭi, ōrum, m.
    1.
    (Sc. milites.) The royal troops, the king ' s soldiers, Nep. Dat. 1, 4.—
    2. B.
    rēgĭa, ae, f.
    1.
    (Sc. domus.) A royal palace, castle, fortress, residence, the court (cf.:

    aula, palatium): in regia regem ipsum quasi productum esse ad dignitatem,

    Cic. Fin. 3, 16, 52; Caes. B. C. 3, 112:

    in vestibulo regiae,

    Liv. 1, 40:

    exaedificata,

    id. 35, 31:

    regiam occupare,

    Hor. C. 2, 18, 6; Ov. F. 4, 599:

    opulenta,

    Cat. 62, 44:

    Polycratis regia,

    Suet. Calig. 21.—
    b.
    In partic., the royal castle of Numa, situated on the Sacra Via, close by the temple of Vesta, used subsequently for priestly purposes (for appointed sacrifices, for meetings of the priests, as a residence of the Pontifex, etc.): haec est a sacris quae via nomen habet; Hic locus est Vestae, qui Pallada servat et ignem;

    Hic fuit antiqui regia parva Numae,

    Ov. Tr. 3, 1, 30; cf. id. F. 6, 264; Varr. L. L. 6, § 12 Müll.; Fest. p. 178 ib.; Macr. S. 1, 15; 16; S. C. ap. Gell. 4, 6, 2; Plin. Ep. 4, 11, 6; Serv. Verg. A. 8, 363; Cic. Mil. 14, 37 Ascon.; id. Att. 10, 3, a, 1; Plin. 34, 8, 18, § 48 al.— Hence, atrium regium, the hall of this regia, Liv. 26, 27, 3.—
    c.
    Transf.
    (α).
    The royal tent in a camp, Liv. 2, 12, 10; cf.:

    armatus exercitus regiam obsedit,

    Curt. 9, 5, 30; 6, 2, 9:

    vestibulum regiae,

    id. 7, 1, 4. —
    (β).
    The court, i. e. the royal family, the king and his courtiers (cf. aula;

    first under Aug.): tulit et Romana regia sceleris tragici exemplum,

    Liv. 1, 46:

    quicunque propinquitate regiam contigisset,

    id. 24, 22 fin.; Tac. A. 6, 34:

    Callistus prioris quoque regiae peritus,

    id. ib. 11, 29; cf. id. ib. 14, 13; Petr. poët. 5, 4; Curt. 6, 6, 2.—
    * (γ).
    Poet., like aula, a court for the cattle, cattle-yard:

    gregis regia,

    Val. Fl. 5, 67.—
    2.
    (Sc. urbs.) A royal city, residence, capital ( poet. and in postAug. prose):

    Croesi regia Sardes,

    Hor. Ep. 1, 11, 2:

    non haec dotalis regia Amatae, i. e. Laurentum,

    Verg. A. 9, 737:

    Caesarea, Jubae regia,

    Plin. 5, 2, 1, § 20.—
    3.
    A pure Lat. name for basilica, a colonnade, portico, hall (not ante-Aug.): dum lectica ex regiā domum redeo, Aug. ap. Suet. Aug. 76:

    theatri,

    Suet. Aug. 31 fin.; Ascon. ap. Cic. Aem. Scaur. § 45 (p. 27 Orell.); cf. Vitr. 5, 7 fin.; Stat. S. 1, 1, 30. —
    4.
    A pure Lat. name for the plant basilisca (v. h. v.), App. Herb. 128. —
    II.
    Trop., royal, regal, princely, splendid, magnificent, distinguished (mostly poet. and in post-Aug. prose for the class. regalis):

    forma,

    Plaut. Mil. 1, 1, 10:

    moles,

    splendid edifices, Hor. C. 2, 15, 1:

    vestis,

    Vulg. Act. 12, 21.—

    As an epithet of any remarkable production of nature or art: olea,

    Col. 5, 8, 3; 12, 49, 2; 7:

    pira,

    id. 5, 10, 18; 12, 10, 4; Plin. 15, 15, 16, § 56;

    laurus,

    id. 15, 30, 39, § 129:

    charta,

    Cat. 22, 6 et saep.: regius morbus, the jaundice (because it was said to be cured by delicate remedies, by exciting to cheerfulness, etc.), Cels. 3, 24; Varr. ap. Plin. 22, 24, 53, § 114; Ser. Samm. 58, 1033; Hor. A. P. 453: regia stella, a large star in the constellation Leo, now called Regulus, Plin. 18, 26, 64, § 235. — Hence, adv.: rēgĭē, royally, regally, splendidly, sumptuously, magnificently; imperiously, despotically:

    accubabo regie,

    Plaut. Stich. 2, 2, 53:

    regie polita aedificia,

    Varr. R. R. 1, 2, 10:

    quae regie seu potius tyrannice statuit in aratores Apronius,

    imperiously, Cic. Verr. 2, 3, 48, § 115:

    crudeliter et regie factum,

    id. Cat. 1, 12, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > Regii

  • 17 regius

    rēgĭus, a, um, adj. [rex], of or belonging to a king, kingly, royal, regal.
    I.
    Lit.:

    cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,

    Cic. Rep. 1, 33, 50:

    potestas,

    id. ib. 2, 9, 15; 2, 23, 43;

    2, 32, 56: nomen,

    id. ib. 2, 23, 43;

    2, 28, 51: civitas,

    id. ib. 2, 29, 52:

    insignia,

    id. ib. 2, 17, 31:

    ornatus,

    id. ib. 2, 21, 38; id. Tusc. 1, 48, 116:

    apparatus,

    id. Rep. 6, 10, 10:

    exercitus,

    Caes. B. C. 3, 104:

    praefectus,

    id. ib. 3, 104 et saep.: anni, i. e. the reign of the kings (at Rome), Cic. Rep. 2, 15, 29; 2, 30, 53:

    auctio,

    i. e. of royal property, Plin. 29, 4, 30, § 96:

    ales,

    i. e. the eagle, Ov. M. 4, 362:

    genus imperii proximum similitudini regiae,

    very much resembling regal power, Cic. Rep. 2, 32, 56:

    bellum,

    with a king, id. Imp. Pomp. 17, 50:

    regios nutus tueri,

    purposes, id. Fam 12, 1, 1:

    regia, crede mihi, res est succurrere lapsis,

    befitting kings, Ov. P. 2, 9, 11; cf.:

    regia res scelus est,

    id. F. 6, 595:

    sponsus,

    Hor. C. 3, 2, 10:

    genus,

    id. ib. 2, 4, 15:

    sanguis,

    id. ib. 3, 27, 65:

    stirps,

    Curt. 6, 2, 8:

    virgo,

    princess, Ov. M. 2, 570; 13, 523:

    puer,

    Verg. A. 1, 677:

    conjux,

    id. ib. 2, 783:

    parens,

    Ov. M. 13, 484:

    legatio,

    Liv. 35, 32:

    imperium,

    Sen. Med. 189:

    cohors,

    Curt. 10, 7, 16:

    interitus regii,

    Val. Max. 1, 8, 11: superbum [p. 1551] istud et regium, nisi, etc., Plin. Pan. 7, 6.—Hence, esp.:

    lex regia,

    a law investing the emperor with all the power and authority of the Roman people, Just. Inst. 1, 2, 6 Sandars ad loc.—As subst.
    A.
    Rē-gĭi, ōrum, m.
    1.
    (Sc. milites.) The royal troops, the king ' s soldiers, Nep. Dat. 1, 4.—
    2. B.
    rēgĭa, ae, f.
    1.
    (Sc. domus.) A royal palace, castle, fortress, residence, the court (cf.:

    aula, palatium): in regia regem ipsum quasi productum esse ad dignitatem,

    Cic. Fin. 3, 16, 52; Caes. B. C. 3, 112:

    in vestibulo regiae,

    Liv. 1, 40:

    exaedificata,

    id. 35, 31:

    regiam occupare,

    Hor. C. 2, 18, 6; Ov. F. 4, 599:

    opulenta,

    Cat. 62, 44:

    Polycratis regia,

    Suet. Calig. 21.—
    b.
    In partic., the royal castle of Numa, situated on the Sacra Via, close by the temple of Vesta, used subsequently for priestly purposes (for appointed sacrifices, for meetings of the priests, as a residence of the Pontifex, etc.): haec est a sacris quae via nomen habet; Hic locus est Vestae, qui Pallada servat et ignem;

    Hic fuit antiqui regia parva Numae,

    Ov. Tr. 3, 1, 30; cf. id. F. 6, 264; Varr. L. L. 6, § 12 Müll.; Fest. p. 178 ib.; Macr. S. 1, 15; 16; S. C. ap. Gell. 4, 6, 2; Plin. Ep. 4, 11, 6; Serv. Verg. A. 8, 363; Cic. Mil. 14, 37 Ascon.; id. Att. 10, 3, a, 1; Plin. 34, 8, 18, § 48 al.— Hence, atrium regium, the hall of this regia, Liv. 26, 27, 3.—
    c.
    Transf.
    (α).
    The royal tent in a camp, Liv. 2, 12, 10; cf.:

    armatus exercitus regiam obsedit,

    Curt. 9, 5, 30; 6, 2, 9:

    vestibulum regiae,

    id. 7, 1, 4. —
    (β).
    The court, i. e. the royal family, the king and his courtiers (cf. aula;

    first under Aug.): tulit et Romana regia sceleris tragici exemplum,

    Liv. 1, 46:

    quicunque propinquitate regiam contigisset,

    id. 24, 22 fin.; Tac. A. 6, 34:

    Callistus prioris quoque regiae peritus,

    id. ib. 11, 29; cf. id. ib. 14, 13; Petr. poët. 5, 4; Curt. 6, 6, 2.—
    * (γ).
    Poet., like aula, a court for the cattle, cattle-yard:

    gregis regia,

    Val. Fl. 5, 67.—
    2.
    (Sc. urbs.) A royal city, residence, capital ( poet. and in postAug. prose):

    Croesi regia Sardes,

    Hor. Ep. 1, 11, 2:

    non haec dotalis regia Amatae, i. e. Laurentum,

    Verg. A. 9, 737:

    Caesarea, Jubae regia,

    Plin. 5, 2, 1, § 20.—
    3.
    A pure Lat. name for basilica, a colonnade, portico, hall (not ante-Aug.): dum lectica ex regiā domum redeo, Aug. ap. Suet. Aug. 76:

    theatri,

    Suet. Aug. 31 fin.; Ascon. ap. Cic. Aem. Scaur. § 45 (p. 27 Orell.); cf. Vitr. 5, 7 fin.; Stat. S. 1, 1, 30. —
    4.
    A pure Lat. name for the plant basilisca (v. h. v.), App. Herb. 128. —
    II.
    Trop., royal, regal, princely, splendid, magnificent, distinguished (mostly poet. and in post-Aug. prose for the class. regalis):

    forma,

    Plaut. Mil. 1, 1, 10:

    moles,

    splendid edifices, Hor. C. 2, 15, 1:

    vestis,

    Vulg. Act. 12, 21.—

    As an epithet of any remarkable production of nature or art: olea,

    Col. 5, 8, 3; 12, 49, 2; 7:

    pira,

    id. 5, 10, 18; 12, 10, 4; Plin. 15, 15, 16, § 56;

    laurus,

    id. 15, 30, 39, § 129:

    charta,

    Cat. 22, 6 et saep.: regius morbus, the jaundice (because it was said to be cured by delicate remedies, by exciting to cheerfulness, etc.), Cels. 3, 24; Varr. ap. Plin. 22, 24, 53, § 114; Ser. Samm. 58, 1033; Hor. A. P. 453: regia stella, a large star in the constellation Leo, now called Regulus, Plin. 18, 26, 64, § 235. — Hence, adv.: rēgĭē, royally, regally, splendidly, sumptuously, magnificently; imperiously, despotically:

    accubabo regie,

    Plaut. Stich. 2, 2, 53:

    regie polita aedificia,

    Varr. R. R. 1, 2, 10:

    quae regie seu potius tyrannice statuit in aratores Apronius,

    imperiously, Cic. Verr. 2, 3, 48, § 115:

    crudeliter et regie factum,

    id. Cat. 1, 12, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > regius

  • 18 singularis

    singŭlāris, e, adj. [singuli].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., one by one, one at a time, alone, single, solitary; alone of its kind, singular (class.;

    syn.: unus, unicus): non singulare nec solivagum genus (sc. homines),

    i. e. solitary, Cic. Rep. 1, 25, 39:

    hostes ubi ex litore aliquos singulares ex navi egredientes conspexerant,

    Caes. B. G. 4, 26:

    homo,

    id. ib. 7, 8, 3; so,

    homo (with privatus, and opp. isti conquisiti coloni),

    Cic. Agr. 2, 35, 97:

    singularis mundus atque unigena,

    id. Univ. 4 med.:

    praeconium Dei singularis facere,

    Lact. 4, 4, 8; cf. Cic. Ac. 1, 7, 26:

    natus,

    Plin. 28, 10, 42, § 153:

    herba (opp. fruticosa),

    id. 27, 9, 55, § 78: singularis ferus, a wild boar (hence, Fr. sanglier), Vulg. Psa. 79, 14:

    hominem dominandi cupidum aut imperii singularis,

    sole command, exclusive dominion, Cic. Rep. 1, 33, 50; so,

    singulare imperium et potestas regia,

    id. ib. 2, 9, 15:

    sunt quaedam in te singularia... quaedam tibi cum multis communia,

    id. Verr. 2, 3, 88, § 206:

    singulare beneficium (opp. commune officium civium),

    id. Fam. 1, 9, 4:

    odium (opp. communis invidia),

    id. Sull. 1, 1:

    quam invisa sit singularis potentia et miseranda vita,

    Nep. Dion, 9, 5:

    pugna,

    Macr. S. 5, 2:

    si quando quid secreto agere proposuisset, erat illi locus in edito singularis,

    particular, separate, Suet. Aug. 72.—
    B.
    In partic.
    1.
    In gram., of or belonging to unity, singular:

    singularis casus,

    Varr. L. L. 7, § 33 Müll.;

    10, § 54 ib.: numerus,

    Quint. 1, 5, 42; 1, 6, 25; 8, 3, 20; Gell. 19, 8, 13:

    nominativus,

    Quint. 1, 6, 14:

    genitivus,

    id. 1, 6, 26 et saep. —Also absol., the singular number:

    alii dicunt in singulari hac ovi et avi, alii hac ove et ave,

    Varr. L. L. 8, § 66 Müll.; Quint. 8, 6, 28; 4, 5, 25 al.—
    2.
    In milit lang., subst.: singŭlāris, is, m.
    a.
    In gen., an orderly man (ordonance), assigned to officers of all kinds and ranks for executing their orders (called apparitor, Lampr. Alex. Sev. 52):

    SINGVLARIS COS (consulis),

    Inscr. Orell. 2003; cf. ib. 3529 sq.; 3591; 6771 al.—
    b.
    Esp., under the emperors, equites singulares Augusti, or only equites singulares, a select horse body-guard (selected from barbarous nations, as Bessi, Thraces, Bæti, etc.), Tac. H. 4, 70; Hyg. m. c. §§ 23 and 30; Inscr. Grut. 1041, 12 al.; cf. on the Singulares, Henzen, Sugli Equiti Singolari, Roma, 1850; Becker, Antiq. tom. 3, pass. 2, p. 387 sq.—
    3.
    In the time of the later emperors, singulares, a kind of imperial clerks, sent into the provinces, Cod. Just. 1, 27, 1, § 8; cf. Lyd. Meg. 3, 7.—
    II.
    Trop., singular, unique, matchless, unparalleled, extraordinary, remarkable (syn.: unicus, eximius, praestans;

    very freq. both in a good and in a bad sense): Aristoteles meo judicio in philosophiā prope singularis,

    Cic. Ac. 2, 43, 132:

    Cato, summus et singularis vir,

    id. Brut. 85, 293:

    vir ingenii naturā praestans, singularis perfectusque undique,

    Quint. 12, 1, 25; so,

    homines ingenio atque animo,

    Cic. Div. 2, 47, 97:

    adulescens,

    Plin. Ep. 7, 24, 2.—Of things:

    Antonii incredibilis quaedam et prope singularis et divina vis ingenii videtur,

    Cic. de Or. 1, 38, 172:

    singularis eximiaque virtus,

    id. Imp. Pomp. 1, 3; so,

    singularis et incredibilis virtus,

    id. Att. 14, 15, 3; cf. id. Fam. 1, 9, 4:

    integritas atque innocentia singularis,

    id. Div. in Caecil. 9, 27:

    Treviri, quorum inter Gallos virtutis opinio est singularis,

    Caes. B. G. 2, 24:

    Pompeius gratias tibi agit singulares,

    Cic. Fam. 13, 41, 1; cf.:

    mihi gratias egistis singularibus verbis,

    id. Cat. 4, 3:

    fides,

    Nep. Att. 4:

    singulare omnium saeculorum exemplum,

    Just. 2, 4, 6.—In a bad sense:

    nequitia ac turpitudo singularis,

    Cic. Verr. 2, 3, 44, § 106; so,

    nequitia,

    id. ib. 2, 2, 54, § 134; id. Fin. 5, 20, 56:

    impudentia,

    id. Verr. 2, 2, 7, § 18: audacia (with scelus incredibile), id. Fragm. ap. Quint. 4, 2, 105:

    singularis et nefaria crudelitas,

    Caes. B. G. 7, 77.— Hence, adv.: singŭlārĭter ( singlā-rĭter, Lucr. 6, 1067).
    1.
    One by one, singly, separately.
    a.
    In gen. (ante- and post-class.):

    quae memorare queam inter se singlariter apta, Lucr. l. l. Munro (Lachm. singillariter): a juventā singulariter sedens,

    apart, separately, Paul. Nol. Carm. 21, 727.—
    b.
    In partic. (acc. to I. B. 1.), in the singular number:

    quod pluralia singulariter et singularia pluraliter efferuntur,

    Quint. 1, 5, 16; 1, 7, 18; 9, 3, 20:

    dici,

    Gell. 19, 8, 12; Dig. 27, 6, 1 al.—
    2.
    (Acc. to II.) Particularly, exceedingly:

    aliquem diligere,

    Cic. Verr. 2, 2, 47, § 117:

    et miror et diligo,

    Plin. Ep. 1, 22, 1:

    amo,

    id. ib. 4, 15, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > singularis

См. также в других словарях:

  • remarkable — adj. VERBS ▪ be, seem ADVERB ▪ absolutely, just (esp. AmE), most, quite, really, truly …   Collocations dictionary

  • Remarkable Gardens of France — The Remarkable Gardens of France is intended to be a list and description, by region, of the over two hundred gardens classified as Jardins remarquables by the French Ministry of Culture and the Comité des Parcs et Jardins de France. The complete …   Wikipedia

  • very — {{Roman}}I.{{/Roman}} adj. Very is used with these nouns: ↑antithesis, ↑brink, ↑centre, ↑core, ↑corner, ↑day, ↑edge, ↑end, ↑essence, ↑existence, ↑fundamentals, ↑ …   Collocations dictionary

  • Meetings with Remarkable Men (film) — Meetings with Remarkable Men VHS cover Directed by Peter Brook Produced by Stuart Lyons …   Wikipedia

  • Jones Very — (August 28, 1813 May 8, 1880) was an American essayist, poet, clergymen, and mystic associated with the American Transcendentalism movement.Born in Salem, Massachusetts to two unwed first cousins, Jones Very became associated with Harvard… …   Wikipedia

  • If Nobody Speaks of Remarkable Things — is author Jon McGregor s first novel, and first published by Bloomsbury in 2002. It centres around a day in the life of a suburban British street, with the plot alternately following the lives of the streets various inhabitants. Each persons… …   Wikipedia

  • arts, East Asian — Introduction       music and visual and performing arts of China, Korea, and Japan. The literatures of these countries are covered in the articles Chinese literature, Korean literature, and Japanese literature.       Some studies of East Asia… …   Universalium

  • Order of Preachers —     Order of Preachers     † Catholic Encyclopedia ► Order of Preachers     As the Order of the Friars Preachers is the principal part of the entire Order of St. Dominic, we shall include under this title the two other parts of the order: the… …   Catholic encyclopedia

  • Gothic Architecture — • History of the style Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Gothic Architecture     Gothic Architecture     † …   Catholic encyclopedia

  • Devotion to the Blessed Virgin —     Devotion to the Blessed Virgin Mary     † Catholic Encyclopedia ► Devotion to the Blessed Virgin Mary     Down to the Council of Nicaea     Devotion to Our Blessed Lady in its ultimate analysis must be regarded as a practical application of… …   Catholic encyclopedia

  • Devotion to the Blessed Virgin Mary —     Devotion to the Blessed Virgin Mary     † Catholic Encyclopedia ► Devotion to the Blessed Virgin Mary     Down to the Council of Nicaea     Devotion to Our Blessed Lady in its ultimate analysis must be regarded as a practical application of… …   Catholic encyclopedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»